{"id":2170,"date":"2020-02-06T02:13:32","date_gmt":"2020-02-05T23:13:32","guid":{"rendered":"https:\/\/tuyann.com\/?p=2170"},"modified":"2021-01-27T10:11:14","modified_gmt":"2021-01-27T07:11:14","slug":"anadolu-parsi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/tuyann.com\/anadolu-parsi\/","title":{"rendered":"Anadolu Pars\u0131 Ya\u015f\u0131yor mu? Anadolu Pars\u0131 Hakk\u0131nda Bilgi"},"content":{"rendered":"

Anadolu Pars\u0131 ya\u015f\u0131yor mu<\/strong>? diye hepimiz merak ederiz. Anadolumuzun yaban hayat\u0131na renk katan Anadolu Pars\u0131<\/strong>‘n\u0131n ya\u015fama ihtimali bile bizi mutlu eder.<\/p>\n

Anadolu Pars\u0131 Ya\u015f\u0131yor mu<\/strong>? Anadolu Pars\u0131n\u0131n G\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc iller Anadolu Pars\u0131 \u00d6zellikleri<\/strong> Nesli T\u00fckendi mi? Anadolu Pars\u0131n\u0131n nesli neden t\u00fckendi?<\/p>\n

Bu yaz\u0131m\u0131zda Anadolu pars\u0131yla ilgili baz\u0131 bilgileri verece\u011fiz. Anadolu pars\u0131, bir\u00e7ok pars t\u00fcr\u00fcyle genetik olarak neredeyse ayn\u0131 \u00f6zellikleri ta\u015f\u0131r. Anadolu pars\u0131, 200-250 cm boyutlar\u0131nda ve 45-70 kg ortalama a\u011f\u0131rl\u0131\u011fa sahiptir. Do\u011fada yakla\u015f\u0131k olarak 20 y\u0131l kadar hayatta kal\u0131r. Anadolu\u2019nun en \u00e7evik ve en g\u00fczel y\u0131rt\u0131c\u0131s\u0131 olan pars t\u00fcr\u00fc s\u0131kl\u0131kla \u0130ran pars\u0131yla kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131l\u0131r.<\/p>\n

\"pars\"

pars<\/p><\/div>\n

Anadolu pars\u0131<\/strong> son derece gizemli bir hayvan t\u00fcr\u00fc. \u0130zine rastlamak ya da onunla do\u011fada kar\u015f\u0131la\u015fmak imkans\u0131za yak\u0131n. Neslinin t\u00fckenmesiyle ilgili tarih\u00e7esi de olduk\u00e7a ilgin\u00e7 ve h\u00fcz\u00fcnl\u00fc.<\/p>\n

Avc\u0131lar\u0131n Anadolu\u2019da pars \u00f6ld\u00fcrerek \u00fcnlerine \u00fcn katmalar\u0131 ve egolar\u0131n\u0131 tatmin etmeleri, k\u00fcrkleri i\u00e7in \u00f6ld\u00fcr\u00fclmelerinden daha \u00e7ok zarar getirmi\u015fti. Anadolu pars\u0131n\u0131n beslendi\u011fi \u015feylerden birisi de yaban ke\u00e7isiydi. Anadolu pars\u0131 Do\u011fu Akdeniz ve Do\u011fu Anadolu taraflar\u0131nda ya\u015fam\u0131\u015ft\u0131. Ya\u015fam alan\u0131 darla\u015ft\u0131k\u00e7a insanlar\u0131n da hayvanlar\u0131n\u0131 avlamaya ba\u015flad\u0131 ve bu kez de zehirlenmeler ve vurulmalarla t\u00fcr\u00fcn i\u00e7inde bulundu\u011fu tehlike artm\u0131\u015ft\u0131. Anadolu pars\u0131 da\u011fl\u0131k ve ormanl\u0131k alanlarda son derece gizemli olarak ya\u015fasa da, ba\u015f\u0131na Mantolu Hasan ad\u0131nda bir avc\u0131 belas\u0131 a\u00e7\u0131lacakt\u0131.<\/p>\n

Anadolu Pars\u0131<\/h2>\n

Anadolu pars\u0131 ve Mantolu Hasan<\/strong><\/p>\n

1930-1950 Y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda Anadolu\u2019nun b\u00fcy\u00fcleyici ve gizemli pars\u0131na adeta sava\u015f a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131 Mantolu Hasan. 1937 Y\u0131l\u0131ndaki bir kanunla Pars her zaman avlan\u0131labilir bir hayvan haline gelmi\u015fti. Mantolu Hasan, s\u00fcrekli olarak pars vuruyor ve bununla gurur duyuyor, \u00fcstelik \u00f6d\u00fcl de al\u0131yordu. Mantolu Hasan bir inan\u0131\u015fa g\u00f6re Anadolu parslar\u0131na kafay\u0131 \u00e7ok fazla takm\u0131\u015ft\u0131. Bu hayvan d\u00fc\u015fman\u0131 insan t\u00fcfekle vurmakla kalm\u0131yor, zehirleme y\u00f6ntemiyle de parslar\u0131n soyuna zarar veriyordu. Evet, insan demek bile zor kendisine. \u015eimdi o d\u00f6nem \u00f6yleydi falan diyeceksiniz de\u011fil mi? Hay\u0131r, bu hayvan d\u00fc\u015fman\u0131 kendi b\u00f6lgesinde avlayacak pars kalmay\u0131nca pars avlamaya ba\u015fka b\u00f6lgelere giden ve parslar\u0131 zevk i\u00e7in \u00f6ld\u00fcren bir katildi. Pelerin gibi dolad\u0131\u011f\u0131 pars k\u00fcrk\u00fcyle dola\u015f\u0131rd\u0131. Mantolu Hasan, yapt\u0131\u011f\u0131 bu katliamlar i\u00e7in \u00f6d\u00fcl bile al\u0131rd\u0131. Anadolu pars\u0131 nesli bu tarz avc\u0131l\u0131k faaliyetleri nedeniyle h\u0131zla azalarak son bulmu\u015ftur.<\/p>\n

\"anadolu-parsi-mantolu-hasan\"

anadolu-parsi-mantolu-hasan<\/p><\/div>\n

Anadolu pars\u0131n\u0131n hala ya\u015fay\u0131p ya\u015famad\u0131\u011f\u0131 bir tart\u0131\u015fma konusu. Anadolu \u015fu an ge\u00e7mi\u015fte avlanan bu y\u0131rt\u0131c\u0131y\u0131 merakla takip ediyor. Anadolu pars\u0131yla ilgili ne zaman bir haber \u00e7\u0131ksa b\u00fct\u00fcn T\u00fcrkiye\u2019de merakla ara\u015ft\u0131r\u0131l\u0131r ve ya\u015f\u0131yor oldu\u011funa inan\u0131l\u0131r. Genellikle Va\u015fak ile ve pars alt t\u00fcrlerinin \u00fclkemize di\u011fer \u00fclkeler girmesiyle ortaya \u00e7\u0131kan bu haberlerdeki canl\u0131lar maalesef Anadolu pars\u0131 de\u011fildir.<\/p>\n

2013 y\u0131l\u0131nda \u00fclkemizde vurulan bir Leopar ile kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f ve tekrardan t\u00fcr\u00fcn hala hayatta oldu\u011funa dair bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Ancak bu Leopar, \u0130ran\u2019dan gelmeydi. Anadolu pars\u0131 zaten genellikle \u0130ran pars\u0131yla kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131l\u0131r.<\/p>\n

Hayvanlar\u0131 seviyorsan\u0131z:<\/span> K\u00f6pek E\u011fitimi Temel \u0130taat E\u011fitimi<\/a><\/p>\n

Anadolu pars\u0131 hala hayatta m\u0131? Anadolu pars\u0131n\u0131n nesli t\u00fckendi mi? Pars\u0131n neslinin t\u00fckenmesi ilgin\u00e7 ancak ya\u015fay\u0131p ya\u015famad\u0131\u011f\u0131 konusu daha da ilgin\u00e7.<\/p>\n

\"anadolu<\/p>\n

Anadolu Pars\u0131 Ya\u015f\u0131yor mu?<\/span><\/h3>\n

Pars\u0131n varl\u0131\u011f\u0131 en son 1974\u2019de resmi bir \u015fekilde kaydedilmi\u015f ve bir daha asla resmi olarak varl\u0131\u011f\u0131na dair kay\u0131t d\u00fc\u015f\u00fclmemi\u015ftir. 1974\u2019de son pars, Beypazar\u0131 il\u00e7esinin 5 km bat\u0131s\u0131ndaki bir k\u00f6yde bir kad\u0131na sald\u0131rmas\u0131 sonucu vurulmu\u015ftur.\u00a0 2001 y\u0131l\u0131nda Do\u011fu Akdeniz\u2019de Dandi mevkiinde, Do\u011fu Karadeniz\u2019de de M\u00fcsikli Deresi\u2019nde g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc iddia edilmi\u015ftir.<\/p>\n

Yine 2004 Y\u0131l\u0131nda da Do\u011fu Karadeniz\u2019in Pokut Yaylas\u0131\u2019nda g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc iddia edilmi\u015ftir. Kaynaklardaki bilgiler bu y\u00f6ndeyken, benim ara\u015ft\u0131rmalar\u0131ma g\u00f6re \u00f6zellikle Akdeniz\u2019de Anadolu pars\u0131n\u0131 g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc iddia eden bir\u00e7ok insan var.<\/p>\n

Herhangi bir k\u00f6y ve yaylada genellikle halk taraf\u0131ndan Anadolu pars\u0131n\u0131n g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc iddia edilir. Ancak yine de s\u00f6ylemekte fayda var, insanlar\u0131n g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc hayvanlar Anadolu pars\u0131 yerine va\u015fak ya da benzeri ba\u015fka bir y\u0131rt\u0131c\u0131 olabilir. Elbette pars\u0131 g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc iddia edenler bunu k\u00f6t\u00fc niyetle yapm\u0131yor, g\u00f6rd\u00fckleri hayvan\u0131n Anadolu pars\u0131 oldu\u011funa inanmak istiyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu hayvan\u0131n Anadolu\u2019da hala ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 bilmek, t\u00fcr\u00fcn\u00fcn yok olmam\u0131\u015f olmas\u0131n\u0131 tamamen iyi niyetle istiyorlar.<\/p>\n

\"anadolu-parsi-yasiyor<\/p>\n

2006 Y\u0131l\u0131nda ise tekrardan Anadolu pars\u0131yla ilgili haberler g\u00fcndeme d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fc. 2006\u2019da bu kez insanlar Anadolu pars\u0131n\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na inanm\u0131\u015flard\u0131. Mersin\u2019de Kayac\u0131 Vadisi ormanl\u0131k alan\u0131nda kameralar\u0131n bir Anadolu pars\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcnt\u00fcledi\u011fi iddia edilmi\u015fti. Bu iddia bir\u00e7ok farkl\u0131 \u015fekilde yalanland\u0131, Anadolu pars\u0131n\u0131n ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in maddi destek almak amac\u0131yla bu iddian\u0131n ortaya at\u0131ld\u0131\u011f\u0131 bile s\u00f6ylenmi\u015fti. Halk\u0131m\u0131z\u0131n Anadolu pars\u0131na olan ilgisi bug\u00fcn 2020 y\u0131l\u0131nda bile olduk\u00e7a yo\u011fun. Ger\u00e7ekten de bu nedenle bir iddia ortaya at\u0131lm\u0131\u015f olabilir. Bu nedenle herhangi bir foto\u011fraf payla\u015f\u0131lmam\u0131\u015f olup, iddia \u00fczerinden bir kan\u0131t bulunmamaktad\u0131r.<\/p>\n

Elbette hepimizin istedi\u011fi \u015fey Anadolu pars\u0131n\u0131n \u00fclkemizdeki varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesi. Ancak baz\u0131 kaynaklara g\u00f6re son bireylerin soylar\u0131na devam ettirecek kadar fazla olmad\u0131klar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcyor. 21. Y\u00fczy\u0131la ula\u015famayan bu son bireylerin yeterli gen havuzunu ta\u015f\u0131mad\u0131klar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcyor. Do\u011fu Toroslar\u2019da hala ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na inan\u0131lan bu son bireylerin devam\u0131n\u0131n 11 tane olduklar\u0131 tahmin edilse de hen\u00fcz g\u00f6r\u00fclmedi.<\/p>\n

Bu tarihlerden sonra vurulan hi\u00e7bir leopar Anadolu pars\u0131 de\u011fildi. Yak\u0131n tarihte vurulan bir\u00e7ok leopar\u0131n Anadolu pars\u0131 oldu\u011fu iddia edilse de sonradan ba\u015fka t\u00fcrler oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

Anadolu Pars\u0131’n\u0131n Nesli T\u00fckendi mi?<\/h3>\n

26 May\u0131s 2015 tarihinde \u00c7evre ve Orman Bakanl\u0131\u011f\u0131 ile Merkez Av Komisyonu\u00a0yeni bir yasa \u00e7\u0131kartt\u0131. Bu yasaya g\u00f6re, T\u00fcrkiye s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde Anadolu pars\u0131n\u0131n herhangi bir \u015fekilde avlanmas\u0131 durumunda 50 bin TL\u2019den ba\u015flayan yapt\u0131r\u0131mlar uygulanacak. <\/strong>Herhangi bir bi\u00e7im ve 50 Bin TL\u2019den ba\u015flayan ceza\u2026 Bu ne demek oluyor? Pars bana sald\u0131rm\u0131\u015ft\u0131 vurdum, evimin \u00f6n\u00fcndeydi korktum, hayvan\u0131ma sald\u0131r\u0131yordu, maddi zarar veriyordu faland\u0131 filand\u0131 diyen ba\u015f\u0131na buyruk avc\u0131lar\u0131m\u0131z\u0131n art\u0131k bu av\u0131 yapamayaca\u011f\u0131n\u0131n net bir ifadesi.<\/p>\n

\"anadolu-parsi-\"<\/p>\n

Peki, nesli t\u00fckendiyse neden bu cezalar var, nesli t\u00fckenmi\u015f bir canl\u0131 avlanamaz? Diyorsan\u0131z, Anadolu pars\u0131n\u0131n hala hayatta ve Anadolu\u2019nun bir\u00e7ok yerinde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylesek?<\/p>\n

Anadolu Pars\u0131n\u0131n Ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 Yerler<\/strong><\/p>\n

2013 y\u0131l\u0131nda Anadolu pars\u0131n\u0131n ya\u015fay\u0131p ya\u015famad\u0131\u011f\u0131 en az kendisi kadar gizemli bir \u015fekilde ara\u015ft\u0131r\u0131l\u0131yordu. Bu ara\u015ft\u0131rman\u0131n sonucunda, Anadolu pars\u0131n\u0131n en az 8 ilde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 tespit edilmi\u015fti. Bu ara\u015ft\u0131rman\u0131n bulgular\u0131n\u0131n yak\u0131nda payla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 o tarihte s\u00f6ylenmi\u015fti. Anadolu pars\u0131n\u0131n fotokapanlarla g\u00f6r\u00fcnt\u00fclendi\u011fini ve ya\u015fad\u0131\u011f\u0131na dair kesin kan\u0131tlar\u0131n oldu\u011fu dile getirilmi\u015fti. Daha sonra bu bilgiler de\u011fi\u015fti ve Anadolu pars\u0131n\u0131n en az 20 ilde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 duyuruldu.<\/p>\n

Do\u011fu Anadolu, Do\u011fu Karadeniz ve Bat\u0131 Karadeniz\u2019de ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 tespit edilen pars\u0131n, ya\u015fam potansiyeli d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc zaman da en az 30 ilde ya\u015fama ihtimali var.<\/p>\n

Bu bulgular hen\u00fcz payla\u015f\u0131lmad\u0131 ancak 2013 ve 2015 y\u0131llar\u0131nda Anadolu pars\u0131n\u0131n varl\u0131\u011f\u0131 ciddi \u015fekilde ara\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Hatta bir d\u00f6nem, pars\u0131 canl\u0131 halde yakalay\u0131p uzmanlara teslim edenlere s\u0131f\u0131r otomobil \u00f6d\u00fcl\u00fc verilecekti.<\/p>\n

2015\u2019de ba\u015fka bir \u015fey daha olmu\u015ftu. Tunceli\u2019de \u00f6l\u00fc yavru bir pars bulunmu\u015ftu. Bu pars \u00f6l\u00fcs\u00fcnden yetkililer haberdar edildi ve pars incelemeye al\u0131nd\u0131. Yavru pars su i\u00e7erisinde bulunmu\u015ftu ve yeterince tan\u0131mlanmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131. Gerekli tespitin yap\u0131lmas\u0131 i\u00e7in doku \u00f6rnekleri al\u0131nd\u0131. Gen tespiti ve DNA analizi i\u00e7in T\u00dcB\u0130TAK Marmara Ara\u015ft\u0131rma Merkezi\u2019ne g\u00f6nderildi.<\/p>\n

Evet, yaz\u0131m\u0131z\u0131n sonuna gelirken bulunan \u00f6l\u00fc yavrunun Anadolu pars\u0131 oldu\u011funun kesin ve net olarak ispatland\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtelim. Anadolu pars\u0131 hala hayatta ve Anadolu\u2019da gizemiyle ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyor.<\/p>\n